از سال‌ها پیش، این نظریه مورد قبول همگان بود که پوست‌ تیره براى حفاظت در برابر سرطان پوست به وجود آمده است . اما کشفیات تازه به شکل‌گیرى چارچوب تازه‌اى براى درک اساس تکاملى تنوع در رنگ پو ست انجامیده است: پوست انسان براى پیشگیرى از تخریب نوعى ویتامین B (فولات) تیره‌تر و براى تقویت تولید ویتامین D ، روشن‌تر شده است. این تغییرات که فرآورده‌ انتخاب طبیعى هستند، اثرات عمیقى بر موفقیت تولید مثلى انسان داشته‌اند.


تکامل رنگیزه‌دار شدن پوست با گرایش به بى‌مویى در انسان ارتباط دارد. نیاکان ما پوست پر مو یى مانند پوست شامپانزه‌ها داشتند. پوست شامپانزه‌ها رنگ روشنى دارد و در بیشتر بخش‌هاى بدن با مو پوشیده مى‌‌شود. در جانوران جوان، پوست صورت، دست‌ها و پاها صورتى رنگ است و تنها زمانى که با افزایش سن جانور، در معرض نور خورشید قرار مى‌‌گیرد، کک و مک‌دار یا تیره مى‌شوند. انسان‌هاى اولیه نیز پوست روشن و پوشیده از مو داشتند.

بین 5/4 میلیون تا 2 میلیون سال قبل، انسا‌ها از جنگل هاى بارانى به سوى ساوان‌هاى شرق آفریقا حرکت کردند. در این نواحى آنان نه تنها باید با شدت تابش نور خورشید کنار مى‌آمدند بلکه باید شدیدتر کار مى‌کردند تا به اندازه کافى غذا به دست آورند. از این‌رو، آنان باید به نحوى مشکل خنک نگه‌داشتن بدن و افزایش بیش از اندازه دماى مغز را حل مى‌کردند. دو محقق از دانشگاه ل ى ورپول انگلستان به نام‌هاى «پیتر هیلر» و «جان موریس» نشان داده‌اند که این مشکل با افزایش تعداد غده‌هاى عرق روى سطح پوست و در نتیجه کاهش میزان موهاى پوشاننده پوست، حل شده است. به عبارت دیگر، طى تکامل غده‌هاى عرق جاى فولیکول‌هاى مو را گرفتند.

اما با کا ه ش میزان موهاى پوست، انسان با مشکل دیگرى رو به رو شد. پوست بى مو به نور خورشید، به خصوص پرتوهاى فرابنفش ( UV )، حساس‌تر است. وقتى انسان تقریباً بى‌مو شد، توان تولید ملانین را به دست ‌‌آورد. ملانین مهم‌ترین تعیین کننده رنگ پوست و در عین حال ضد آفتاب طبیعت است. ملانین مولکول درشتى است که از یک طرف پرتوهاى فرابنفش را جذب مى‌کند ( حفاظت فیزیکى) و از طرف دیگر مواد شیمیایى مضرى را خنثى مى‌کند که رادیکال آزاد نامیده مى‌شوند و پس از آسیب‌رساندند پرتوهاى فرابنفش به پوست شکل مى‌گیرند (حفاظت شیمیایى).

زیست‌شناسان به طور معمول غلظت بالاى ملانین را در ساکنان نواحى گرمسیر با نقش حفاظتى آن در برابر سرطان، پوست مرتبط مى‌دانند. براى مثال، «جیمزکلور» از دانشگاه کالیفرنیا نشان داده است، در افراد مبتلا به بیمارى زرودرما پیگمنتوسام که ملانسویست‌ها ( سلول‌هاى تولید کننده ملانین) در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید، تخریب مى‌شوند، میزان شیوع نوعى سرطان‌پوست که به آسانى درمان مى‌شود، بالاست.

سرطان‌هاى بدخیم پوست اغلب کشنده‌اند، اما میزان شیوع آن‌ها بسیار پایین است. از طرف دیگر ، سرطان به طور معمول در سنین بالا خود را نشان مى‌دهد و در آن زمان فرد تولید مثل کرده است. بنابراین، سرطان نمى‌توانسته است فشار تکاملى کافى را براى گزینش طبیعى انسان‌هاى تیره پوست در مناطق نزدیک به استوا، فراهم سازد.

در سال 1978 «ریچارد براندا» و «جان ایتون» نشان دادند در خون افراد روشن‌ پوستى که در معرض نور خورشید قرار گرفته بودند، میزان یکى از ویتامین‌هاى ضرورى به نام فولات بسیار پایین است. کمبود فولات در زنان باردار با افزایش خطر نقائص عصبى در جنین همراه است. کودکان بعضى از مادرانى که حین باردارى به کارگاه‌هاى برنزه‌سازى پوست مراجعه کرده بودند، با نقائص دستگاه عصبى به دنیا آمدند. چون فولات براى ساخت ن DNA در سلول‌هاى در حال تقسیم نیز ضرورى است و سرعت تکثیر سلولى در سلول‌هاى تولید کننده اسپرم بالاست، کمبود فولات در مردان نیز مى‌تواند مشکل آفرین باشد. موش‌هاى نرى که فولات دریافت نکرده بودند، به نابا ر وى دچار شدند. براساس این مطالعات ما ( جابلونسکى و کاپلاین ) پیشنهاد کرد یم پوست تیره براى حفاظت ذخایر فولات بدن به وجود آمده است





اولین اعضاى گونه Homo sapiens یا انسان‌هاى پیشرفته، بین 120 هزار تا 100 هزار سال پیش در آفریقا ظاهر شدند و پوست تیره‌اى داشتند که با میزان تابش نور خورشید در استوا سازگار بود. با شروع مهاجرت انسان‌هاى پیشرفته با مناطقى که طى سال پرتو فرابنفش کم‌ترى دریافت مى‌کردند، مشکل تازه‌اى پیش آمد. براى تولید ویتامین D در پوست، پرتو فرابنفش کافى لازم است. مردمان تیره پوستى که در مناطق گرمسیرى زندگى مى‌کردند ، به اندازه کافى ویتامین D تولید مى‌کردند اما تیره‌پوستان مناطق غیر استوایى با کمبود این ویتامین روبه‌رو بودند. بنابراین، انتخاب طبیعى افرادى را در این مناطق برگزید که پوست روشن‌ترى داشتند. زیرا پوست روشن پرتوهاى فرابنفش را بهتر جذب مى‌کند. بنابراین، ما معتقدیم چون ویتامین D علاوه بر نقش مهمى که در استخوان‌سازى ایفا مى‌کند، در موفقیت تولید مثل نیز بسیار موثر است، مردمانى که دو ر از استوا زندگى مى‌کنند، پوست روشن‌ترى پیدا کردند تا نور خورشید را به خوبى جذب کنند و طى ماه‌هاى زمستان طولانى این مناطق، به مقدار کافى ویتامین D تولید کنند.

مردمانى نیز هستند که رنگ پوست آنان با الگوى پیشنهادى ما مطابقت ندارد اما شاهد خوبى بر ادعاى ما هستند. قوم «اینوئیت» که در آلاسکا و شمال کانادا زندگى مى‌کنند، ( مناطقى که پرتو کمترى دریافت مى‌کنند) پوست تیره‌اى دارند. دو عامل ممکن است در این ناهماهنگى بین رنگ پوست و میزان پرتوى فرابنفش که به این نواحى مى‌رسد، دخالت داشته باشد. شاید این مردمان به تازگى ( حدود 5 هزار سال پیش) از مناطق استوایى به این مکان‌ها مها ج رت کرده‌اند و هنوز فشارهاى تکاملى روى آنان به طور کامل اثر نگذاشته‌اند یا شاید رژیم غذایى غنى از ویتامین D ، نیاز به پوست روشن را در آنان برطرف کرده است ؛ زیرا مصرف ماهى در این مناطق رواج زیادى دارد.

ما امیدواریم تحقیق ما مردم را از اهمیت ویتامین D و فولات در رژیم غذایى آگاه سازد. براى مثال ، از مدت‌ها پیش مى‌دانستیم مردمان تیره‌پوستى که به مناطق با آب و هواى ابرى مهاجرت مى‌کنند، عوارض کمبود ویتامین D را نشان مى دهند. بنابراین، آنان با ید مقدار ویتامین D را در رژیم غذایى خود افزایش دهند. تنها در آمریکا سالانه حدود 2500 کودک با نقائص دستگاه عصبى به دنیا مى‌آیند. نیمى از این نقائص، از کمبود فولات در مادران این کودکان ناشى مى‌شود. از این رو، سازمان نظارت بر مواد غذایى و دارویى ( FDA ) روزانه 400 میکروگرم فولات براى زنان باردار تجویز کرده است. از طرف دیگر، مطالعات ما نشان مى‌دهد که تکامل نژاد به همان اندازه که سیاست‌هاى نژادى پیچیده‌اند، ساده است. امیدواریم ، تلاش در این زمینه، اثرات مثبتى بر سیاست، طرز تفکر افراد و ارتباطات انسانى داشته باشد.

منبع

Scientific American , Oct ober 2002